Publikowanie artykułów jest możliwe po podpisaniu zgody na przeniesienie licencji na czasopismo.
Miejsca węzłowe w systemie zieleni, jako zagadnienie integracji przestrzeni miejskiej
Kinga Zinowiec-Cieplik
ckinga@wp.plKatedra Projektowania Architektoniczno – Urbanistycznego; Wydział Architektury; Politechniki Warszawskiej; (Polska)
Abstrakt
System zieleni miejskiej, znacząca część krajobrazu zurbanizowanego, rozumiany jako System Przyrodniczy Miasta (SPM) oznaczający zgodnie z definicją "obszary o specyficznych cechach, zidentyfikowanych i wyznaczonych z zastosowaniem zasad ekologii i ekologii krajobrazu, których głównym zadaniem jest regulowanie funkcjonowania środowiska przyrodniczego w mieście" (Szulczewska B., Kaliszuk E. 2005 [1]) przybiera pierwszoplanową rolę w kontekście budowania zrównoważonego i trwałego miejskiego środowiska życia. Podobnie jak w ogólnie przyjętej teorii kompozycji urbanistycznej (Lynch. K. 1960 [5], Wejchert K. 1974 [9]) strukturę SPM krystalizują elementy węzłowe istotne, w tym ujęciu, ze względu na "znaczenie klimatyczne, hydrologiczne i/lub biologiczne" (Szulczewska B., Kaliszuk E.2005 [1]). Rozpatrując zagadnienia kompozycji miasta i jego krajobrazu jako skomplikowanego systemu wielu warstw: m.in. komunikacji, zabudowy, infrastruktury i zieleni trzeba podkreślić znaczącą rolę ich przenikania, która dopełnia istotę funkcjonowania bardzo dynamicznego i zmiennego organizmu. Zmiany w jednej z warstw powodują zakłócenia w pozostałych. Dlatego ważne stają się relacje wiążące poszczególne warstwy, a ich nagromadzenie i dynamika będą decydowały czy powstanie ostatecznie miejsce węzłowe. Struktura zieleni jest zbyt delikatna względem brutalności układów komunikacyjnych i nierzadko zabudowy. A jednak, w świetle współczesnych potrzeb budowania zdrowego, przyjaznego środowiska życia oraz kreatywnego otwartego na zmiany podejścia projektowego (Prominski M.2005 [26]), w systemie przyrodniczym tkwi integracyjny potencjał przestrzeni miejskiej.
Słowa kluczowe:
miejsca węzłowe, system przyrodniczy miasta, integracja przestrzeni miejskiejBibliografia
[1] Szulczewska B. Kaliszuk E. Koncepcja systemu przyrodniczego miasta: geneza, ewolucja i znaczenie praktyczne [w:] Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. – OL PAN, 2005.
[2] Szumacher I. Funkcje ekologiczne parków miejskich. [w:] Prace i Studia Geograficzne tom 36. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2005.
[3] Wysocki Cz. Miasto jako specyficzne środowisko życia roślinności [w:] Nauka Przyroda Technologie 2008 Tom 2 Zeszyt 4 Dział: Ogrodnictwo, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
[4] Sikorski P. Wpływ naturyzacji parku miejskiego na różnorodność florystyczną runa i trawników parkowych. Wyd. Wieś Jutra, 2013.
[5] Lynch K. The Image of the City, The Technology Press & Harvard Univerity Press, Hraward, 1960. Lynch K. Obraz miasta, Wydawnictwo Archivolta, Michał Stępień, Kraków, 2011.
[6] Alexander Ch.. et al. A City is Not a Tree. [in:] Architectural Forum 1965 (Vol 122, No 1, April 1965, pp 58-62 (Part I), and Vol 122, No 2, May 1965, pp 58-62 (Part II), Alexander Ch.. et al. A City is Not a Tree, 2015.
https://www.rudi.net/books/200 - [data dostępu 15.07.2017]. Alexander, Ch. A City is Not a Tree. [w:] Jenks J. Kropf K., 2013, Teorie i manifesty architektury współczesnej, Grupa sztuka Architektury, Warszawa, 2013.
[7] Alexander Ch. at all. A Pattern Language: Towns, Buildings, Construction. Oxford University Press, 1977. Alexander Ch. i in. Język Wzorców, A pattern language, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2008.
[8] Norber-Schulz Ch. Existence, Space and Architecture, Praeger Publishers, London. 1971. Norber-Schulz Ch. Bycie, przestrzeń , architektura, Wydawnictwo Muratora sp. z o.o., Warszawa, 2001.
[9] Wejchert K. Elementy kompozycji urbanistycznej, Arkady, Warszawa. 1974.
[10] Filip A.J. Miasto jako struktura sieci współzależnych, [w:] Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Nr 217 / 2015, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice.
[11] Tarpata Z. Czy sieci rządzą światem? Od Eulera do Barabasiego, [w:]. Biuletyn Instytutu Systemów informatycznych 10 31−51 (2012), Instytut Systemów Informatycznych, Wydział Cybernetyki, Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa.
[12] Kaliszuk E. Funkcjonowanie systemu przyrodniczego miasta na przykładzie Warszawy, 2001. www.geo.uj.edu.pl/publikacje.php%3Fpdf%3D000025_028%26notka%3DRXdhIEthbGlzenVrIDIwMDEgRnVua2Nqb25vd2FuaWUgc3lzdGVtdSBwcnp5cm9kbmljemVnbyBtaWFzdGEgbmEgcHJ6eWtsfWFkemllIFdhcnN6YXd5+&cd=1&hl=pl&ct=clnk&gl=pl [data dostępu 15.07.2017.].
[13] Gzell S. Miasto sieć i jego społeczność. Ku konkretyzacji zapisów Nowej Karty Ateńskiej 2003, [w:] Jeżewska I. (red.) Nowe przestrzenie w mieście. Ich organizacja i funkcje. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łodź, 2006.
[14] Chmielewski J.M. Teoria urbanistyki w projektowaniu i planowaniu miast, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa. 2010.
[15] Castells M. The Rise of the Network Society, The Information Age: Economy, Society and Culture Vol. I. Cambridge, MA; Oxford, UK: Blackwell, 1996. Castells M. Społeczeństwo sieci., PWN, Warszawa, 2007.
[16] Lis A. Aktywizacja przestrzeni publicznych w mieście – ocena potencjału miejsc, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Wrocław, 2014.
[17] Lewicka M. Psychologia miejsca., Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, 2012.
[18] Heidegger. M. Bauen Wohnen Denken, vortrage un Ausfsatze II, Pfullingen, 1954. Heidegger. M. Budować mieszkać, myśleć, Czytelnik, Warszawa, 1977.
[19] Norber-Schulz Ch. Existence, Space and Architecture, Praeger Publishers, London. 1971. Norber-Schulz Ch. Bycie, przestrzeń , architektura, Wydawnictwo Muratora sp. z o.o., Warszawa, 2001.
[20] Tuan Y.F. Space and Place: the Perspective of Experience, University of Minnesota Press, 1977. Tuan Y.F. Przestrzeń i miejsce, PIW, Warszawa. 1987.
[21] Wilson E.O.. Biophilia. Cambridge: Harvard University Press,1984.
[22] Kellert S.R. The Biophilia Hypothesis. Island Press,1993.
[23] Beatley T. Biophilic Cities, Integrating Nature into Urban Design and Planning, Island Press, 2010.
[24] Salingaros N. Biophilia and Healing Environments – Healthy Principles for Designing Built World., Metropolis, Terrapin Bright Green, LLC, 2015. http://www.terrapinbrightgreen.com/wp-content/uploads/2015/10/Biophilia-Healing-Environments-Salingaros-p.pdf [data dostępu 15.07.2017].
[25] Whyte W. H. The Social Life of Small Urban Space, Conservation Foundation, 1980.
[26] Prominski M. Designing Landscape as Evolutionary System, [in:] The Design Journal An International Journal for All Aspects of Design Volume 8, 2005 - Issue 3. ead.verhaag.net/fullpapers/ead06_id194_2.pdf [data dostępu 15.07.2017].
[27] Jackson J.B. Discovering the Vernacular Landscape, New Haven, Yale University Press, 1984.
[28] Bartman E., Bratman P. Studium przyrodniczych cech krajobrazu regionu Elbląskiego dla potrzeb turystycznych i rekreacyjnych, [w:] Studia i Materiały – Krajobrazy 14, wyd. OOZK Narodowa Instytucja Kultury, Warszawa, 1996.
[29] Zinowiec-Cieplik K. Rzeźba w krajobrazie – geneza i rozwój, praca doktorska, archiwum Katedry sztuki Krajobrazu SGGW, 2003.
[30] Clément G. Le Jardin en Mouvement, Sens et Tonka, Paris, 1991. http://www.gillesclement.com/cat-mouvement-tit-Le-Jardin-en-Mouvement [data dostępu: 15.07.2017]
[31] Clément G. Thomas et le voyageur, Albin Michel, Paris, 1996. Clément G., Le jardin Planétaire http://www.gillesclement.com/cat-jardinplanetaire-tit-Le-Jardin-Planetaire [data dostępu: 15.07.2017]
[32] Millennium Ecosystem Assessment. Ecosystems and Human Well-Being: Synthesis, Island Press, Washington, DC. 2005.
[33] Meadows D. H., Meadows D. L., Randers J. , Behrens W. W. III. The Limits to Growth, Universe Books, 1972. http://www.donellameadows.org/wp-content/userfiles/Limits-to-Growth-digital-scan-version.pdf [data dostępu] Meadows D. H., Meadows D. L., Randers J., Behrens W. W. III. Granice wzrostu, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa,1973.
[34] Steenbrinka P.A. Optymalizacja sieci transportowych, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa, 1978.
[35] Wasilkowska A. Nowak A., (red.). Warszawa jako struktura emergentna: Em_Wwa 1.0, Bęc Zmiana, Warszawa, 2009.
[36] COM(2013)249 final http://ec.europa.eu/environment/nature/ecosystems/docs/green_infrastructures/1_EN_ACT_part1_v5.pdf https://www.teraz-srodowisko.pl/media/pdf/aktualnosci/2557-zielona-infrastruktura.pdf [data dostępu 15.07.2017].
[37] Solon J. Koncepcja „Ecosystem Services” i jej zastosowania w badaniach ekologiczno-krajobrazowych, [w:] Problemy ekologii krajobrazu, 2008, vol. 21, 25–44.
[38] Costanza R. et al. The value of the world’s ecosystem services and natural capital, [in:] Nature, 1997., vol. 387, 253–260.
[39] Szczepanowska H.B., Sitarski M., Suchocka M. Funkcjonowanie drzew i krzewów w warunkach oddziaływania infrastruktury technicznej miasta. Artykuł powstał na podstawie referatu, wygłoszonego podczas konferencji: MIASTO IDEALNE – MIASTO ZRÓWNOWAŻONE Planowanie przestrzenne terenów zurbanizowanych i jego wpływ na ograniczenie skutków zmian klimatu Warszawa, 24 października 2014 r. [http://ucbs.uw.edu.pl/wp-content/uploads/SitarskiSzczepanowska-Funkcjonowanie-POPRAW..pdf]
[40] Jędraszko-Macukow M., Sitarski M. Możliwości szacowania usług ekosystemowych Parku Praga Park w Warszawie metodą i-tree Eco. Prezentacja 16 maja 2017 podczas seminarium " Drzewa w mieście – wartość, korzyści, strategia”; organizatorzy: Uniwersytet warszawski, Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem, SITO / NOT.
[41] Valuing London's Urban Forest, Results of the London i-Tree Eco Project. https://www.forestry.gov.uk/pdf/LONDONI-TREEECOREPORT151202.pdf/$FILE/LONDONI-TREEECOREPORT151202.pdf [data dostępu 15.07.2017.]
[42] Borowski J. Ile warte są drzewa w mieście?, 2010. http://www.muratorplus.pl/technika/zrownowazony-rozwoj/ile-warte-sa-drzewa-w-miescie_68688.html [data dostępu 15.07.2017.]
[43] Szczepanowska H.B. Ekologiczne, społeczne i ekonomiczne korzyści z drzew na terenach zurbanizowanych. [w:] Człowiek i Środowisko, 2007,vol. 31 (3-4). 5–26. https://www.igpim.pl/publikacje/str07_3-4/Szczepanowska.pdf [data dostępu 15.07.2017]
[44] Peck S., Kuhn M. Desing guidelines for green roofs. https://www.eugene-or.gov/DocumentView.aspx?DID=1049 [data dostępu: 15.07.2017]
[45] Szajda-Birnfeld E., Pływaczyk A., Skarżyński D. Zielone dachy. Zrównoważona gospodarka wodna na terenach zurbanizowanych, Uniwersytet Przyrodniczy, Wrocław, 2012.
[46] Burszta-Adamiak E. Zielone dachy jako element zrównoważonych systemów odwadniających na terenach zurbanizowanych. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Wrocław, 2015.
[47] Köhler, M., Schmidt, M., Grimme, F.W., Laar, M., Gusmão, F. Urban Water Retention by Greened Roofs in Temperate and Tropical Climate. IFLA-Congress, Singapore, 2001.
[48] Schmidt, M. Energy Saving Strategies though the Greening of Buildings the Example of the Institute of Physics of the Humboldt University in Berlin – Adlershof, [in:] RIO 3- World Climate & Energy Event, 1-5 December 2003, Rio de Jnaeiro, Brazil.
[49] FLL - Forchungsgesellschaft Lnadschaftsentwicklung Lnadschaftsbau , e.V.
[50] Wytyczne dla dachów zielonych, FLL, 2015., DAFA, Opole.
[51] Baryła A., Sedlicka B, Kaczmarczyk A. Zmiany temperatury różnych form użytkowania zielonego dachu. [w:] Infrastrutura i ekologia terenów wiejskich. Nr IV/1/2015, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie 2015, s. 1081–1088 Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi. http://dx.medra.org/10.14597/infraeco.2015.4.1.086.
[52] Walawender J.P. Zielona infrastruktura w miastach – dachy zielone w procesach adaptacji do zmian klimatu, 2015. http://zielonainfrastruktura.pl/dachy-zielone-w-procesach-adaptacji-do-zmian-klimatu/ [data dostępu: 15.07.2017.]
[53] Borowski J. Dlaczego warto sadzić i pielęgnować drzewa?, 2013. Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony Krajobrazu Kulturowego Mazur „Sadyba” https://sadybamazury.wordpress.com/2013/04/06/dlaczego-warto-sadzic-i-pielegnowac-drzewa-jacek-borowski/ [data dostępu 15.07.2017.]
[54] Schmidt M. Making the city compact more livable and resilient thanks to the greening., Presentation 19th May 2015 on Hotel de ville de Paris. https://api-site.paris.fr/images/72760 [data dostępu 15.07.2017]
[55] Szczepanowska H.B. Drzewa w mieście, Hortpress, Warszawa, 2001.
[56] Borowski J. Bezcenne drzewa, Warszawa, Związek Szkółkarzy Polskich. http://www.zszp.pl/pliki/MPO07-11s.60-61.pdf [data dostępu 15.07.2017.]
[57] Gawryszewska B.J. Revitalisation as a social process – the work with local communities, [in:] International Symposium Jointly Organized by IAPS-CSBE 'Culture&Space in the built environment network' and the IAPS – Housing Network: Revitalising Built Environments: Requalifying Old Places for New Uses, 2009.
[58] Louv R. Ostatnie dziecko lasu, mamania, Warszawa, 2014.
[59] White R. Benefits for Children of Play in Nature. https://www.whitehutchinson.com/children/articles/benefits.shtml] [data dostępu 15.07.2017.]
[60] Wells N., Evans G. Nearby Nature: A Buffer of Life Stress Among Rural Children. [in:] Environment and Behavior, 2003, vol. 35(3). 311-330.
[61] Casagrande M. From Acupuncture to the Third Generation City, [in:] La ville rebelle. Démocratiser le projet urbain, Gallimard, Editors: Jana Revedin, 2014.
[62] Lerner J., 2014., Urban Acupuncture, Island Press
[2] Szumacher I. Funkcje ekologiczne parków miejskich. [w:] Prace i Studia Geograficzne tom 36. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2005.
[3] Wysocki Cz. Miasto jako specyficzne środowisko życia roślinności [w:] Nauka Przyroda Technologie 2008 Tom 2 Zeszyt 4 Dział: Ogrodnictwo, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
[4] Sikorski P. Wpływ naturyzacji parku miejskiego na różnorodność florystyczną runa i trawników parkowych. Wyd. Wieś Jutra, 2013.
[5] Lynch K. The Image of the City, The Technology Press & Harvard Univerity Press, Hraward, 1960. Lynch K. Obraz miasta, Wydawnictwo Archivolta, Michał Stępień, Kraków, 2011.
[6] Alexander Ch.. et al. A City is Not a Tree. [in:] Architectural Forum 1965 (Vol 122, No 1, April 1965, pp 58-62 (Part I), and Vol 122, No 2, May 1965, pp 58-62 (Part II), Alexander Ch.. et al. A City is Not a Tree, 2015.
https://www.rudi.net/books/200 - [data dostępu 15.07.2017]. Alexander, Ch. A City is Not a Tree. [w:] Jenks J. Kropf K., 2013, Teorie i manifesty architektury współczesnej, Grupa sztuka Architektury, Warszawa, 2013.
[7] Alexander Ch. at all. A Pattern Language: Towns, Buildings, Construction. Oxford University Press, 1977. Alexander Ch. i in. Język Wzorców, A pattern language, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2008.
[8] Norber-Schulz Ch. Existence, Space and Architecture, Praeger Publishers, London. 1971. Norber-Schulz Ch. Bycie, przestrzeń , architektura, Wydawnictwo Muratora sp. z o.o., Warszawa, 2001.
[9] Wejchert K. Elementy kompozycji urbanistycznej, Arkady, Warszawa. 1974.
[10] Filip A.J. Miasto jako struktura sieci współzależnych, [w:] Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Nr 217 / 2015, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice.
[11] Tarpata Z. Czy sieci rządzą światem? Od Eulera do Barabasiego, [w:]. Biuletyn Instytutu Systemów informatycznych 10 31−51 (2012), Instytut Systemów Informatycznych, Wydział Cybernetyki, Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa.
[12] Kaliszuk E. Funkcjonowanie systemu przyrodniczego miasta na przykładzie Warszawy, 2001. www.geo.uj.edu.pl/publikacje.php%3Fpdf%3D000025_028%26notka%3DRXdhIEthbGlzenVrIDIwMDEgRnVua2Nqb25vd2FuaWUgc3lzdGVtdSBwcnp5cm9kbmljemVnbyBtaWFzdGEgbmEgcHJ6eWtsfWFkemllIFdhcnN6YXd5+&cd=1&hl=pl&ct=clnk&gl=pl [data dostępu 15.07.2017.].
[13] Gzell S. Miasto sieć i jego społeczność. Ku konkretyzacji zapisów Nowej Karty Ateńskiej 2003, [w:] Jeżewska I. (red.) Nowe przestrzenie w mieście. Ich organizacja i funkcje. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łodź, 2006.
[14] Chmielewski J.M. Teoria urbanistyki w projektowaniu i planowaniu miast, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa. 2010.
[15] Castells M. The Rise of the Network Society, The Information Age: Economy, Society and Culture Vol. I. Cambridge, MA; Oxford, UK: Blackwell, 1996. Castells M. Społeczeństwo sieci., PWN, Warszawa, 2007.
[16] Lis A. Aktywizacja przestrzeni publicznych w mieście – ocena potencjału miejsc, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Wrocław, 2014.
[17] Lewicka M. Psychologia miejsca., Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, 2012.
[18] Heidegger. M. Bauen Wohnen Denken, vortrage un Ausfsatze II, Pfullingen, 1954. Heidegger. M. Budować mieszkać, myśleć, Czytelnik, Warszawa, 1977.
[19] Norber-Schulz Ch. Existence, Space and Architecture, Praeger Publishers, London. 1971. Norber-Schulz Ch. Bycie, przestrzeń , architektura, Wydawnictwo Muratora sp. z o.o., Warszawa, 2001.
[20] Tuan Y.F. Space and Place: the Perspective of Experience, University of Minnesota Press, 1977. Tuan Y.F. Przestrzeń i miejsce, PIW, Warszawa. 1987.
[21] Wilson E.O.. Biophilia. Cambridge: Harvard University Press,1984.
[22] Kellert S.R. The Biophilia Hypothesis. Island Press,1993.
[23] Beatley T. Biophilic Cities, Integrating Nature into Urban Design and Planning, Island Press, 2010.
[24] Salingaros N. Biophilia and Healing Environments – Healthy Principles for Designing Built World., Metropolis, Terrapin Bright Green, LLC, 2015. http://www.terrapinbrightgreen.com/wp-content/uploads/2015/10/Biophilia-Healing-Environments-Salingaros-p.pdf [data dostępu 15.07.2017].
[25] Whyte W. H. The Social Life of Small Urban Space, Conservation Foundation, 1980.
[26] Prominski M. Designing Landscape as Evolutionary System, [in:] The Design Journal An International Journal for All Aspects of Design Volume 8, 2005 - Issue 3. ead.verhaag.net/fullpapers/ead06_id194_2.pdf [data dostępu 15.07.2017].
[27] Jackson J.B. Discovering the Vernacular Landscape, New Haven, Yale University Press, 1984.
[28] Bartman E., Bratman P. Studium przyrodniczych cech krajobrazu regionu Elbląskiego dla potrzeb turystycznych i rekreacyjnych, [w:] Studia i Materiały – Krajobrazy 14, wyd. OOZK Narodowa Instytucja Kultury, Warszawa, 1996.
[29] Zinowiec-Cieplik K. Rzeźba w krajobrazie – geneza i rozwój, praca doktorska, archiwum Katedry sztuki Krajobrazu SGGW, 2003.
[30] Clément G. Le Jardin en Mouvement, Sens et Tonka, Paris, 1991. http://www.gillesclement.com/cat-mouvement-tit-Le-Jardin-en-Mouvement [data dostępu: 15.07.2017]
[31] Clément G. Thomas et le voyageur, Albin Michel, Paris, 1996. Clément G., Le jardin Planétaire http://www.gillesclement.com/cat-jardinplanetaire-tit-Le-Jardin-Planetaire [data dostępu: 15.07.2017]
[32] Millennium Ecosystem Assessment. Ecosystems and Human Well-Being: Synthesis, Island Press, Washington, DC. 2005.
[33] Meadows D. H., Meadows D. L., Randers J. , Behrens W. W. III. The Limits to Growth, Universe Books, 1972. http://www.donellameadows.org/wp-content/userfiles/Limits-to-Growth-digital-scan-version.pdf [data dostępu] Meadows D. H., Meadows D. L., Randers J., Behrens W. W. III. Granice wzrostu, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa,1973.
[34] Steenbrinka P.A. Optymalizacja sieci transportowych, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa, 1978.
[35] Wasilkowska A. Nowak A., (red.). Warszawa jako struktura emergentna: Em_Wwa 1.0, Bęc Zmiana, Warszawa, 2009.
[36] COM(2013)249 final http://ec.europa.eu/environment/nature/ecosystems/docs/green_infrastructures/1_EN_ACT_part1_v5.pdf https://www.teraz-srodowisko.pl/media/pdf/aktualnosci/2557-zielona-infrastruktura.pdf [data dostępu 15.07.2017].
[37] Solon J. Koncepcja „Ecosystem Services” i jej zastosowania w badaniach ekologiczno-krajobrazowych, [w:] Problemy ekologii krajobrazu, 2008, vol. 21, 25–44.
[38] Costanza R. et al. The value of the world’s ecosystem services and natural capital, [in:] Nature, 1997., vol. 387, 253–260.
[39] Szczepanowska H.B., Sitarski M., Suchocka M. Funkcjonowanie drzew i krzewów w warunkach oddziaływania infrastruktury technicznej miasta. Artykuł powstał na podstawie referatu, wygłoszonego podczas konferencji: MIASTO IDEALNE – MIASTO ZRÓWNOWAŻONE Planowanie przestrzenne terenów zurbanizowanych i jego wpływ na ograniczenie skutków zmian klimatu Warszawa, 24 października 2014 r. [http://ucbs.uw.edu.pl/wp-content/uploads/SitarskiSzczepanowska-Funkcjonowanie-POPRAW..pdf]
[40] Jędraszko-Macukow M., Sitarski M. Możliwości szacowania usług ekosystemowych Parku Praga Park w Warszawie metodą i-tree Eco. Prezentacja 16 maja 2017 podczas seminarium " Drzewa w mieście – wartość, korzyści, strategia”; organizatorzy: Uniwersytet warszawski, Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem, SITO / NOT.
[41] Valuing London's Urban Forest, Results of the London i-Tree Eco Project. https://www.forestry.gov.uk/pdf/LONDONI-TREEECOREPORT151202.pdf/$FILE/LONDONI-TREEECOREPORT151202.pdf [data dostępu 15.07.2017.]
[42] Borowski J. Ile warte są drzewa w mieście?, 2010. http://www.muratorplus.pl/technika/zrownowazony-rozwoj/ile-warte-sa-drzewa-w-miescie_68688.html [data dostępu 15.07.2017.]
[43] Szczepanowska H.B. Ekologiczne, społeczne i ekonomiczne korzyści z drzew na terenach zurbanizowanych. [w:] Człowiek i Środowisko, 2007,vol. 31 (3-4). 5–26. https://www.igpim.pl/publikacje/str07_3-4/Szczepanowska.pdf [data dostępu 15.07.2017]
[44] Peck S., Kuhn M. Desing guidelines for green roofs. https://www.eugene-or.gov/DocumentView.aspx?DID=1049 [data dostępu: 15.07.2017]
[45] Szajda-Birnfeld E., Pływaczyk A., Skarżyński D. Zielone dachy. Zrównoważona gospodarka wodna na terenach zurbanizowanych, Uniwersytet Przyrodniczy, Wrocław, 2012.
[46] Burszta-Adamiak E. Zielone dachy jako element zrównoważonych systemów odwadniających na terenach zurbanizowanych. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Wrocław, 2015.
[47] Köhler, M., Schmidt, M., Grimme, F.W., Laar, M., Gusmão, F. Urban Water Retention by Greened Roofs in Temperate and Tropical Climate. IFLA-Congress, Singapore, 2001.
[48] Schmidt, M. Energy Saving Strategies though the Greening of Buildings the Example of the Institute of Physics of the Humboldt University in Berlin – Adlershof, [in:] RIO 3- World Climate & Energy Event, 1-5 December 2003, Rio de Jnaeiro, Brazil.
[49] FLL - Forchungsgesellschaft Lnadschaftsentwicklung Lnadschaftsbau , e.V.
[50] Wytyczne dla dachów zielonych, FLL, 2015., DAFA, Opole.
[51] Baryła A., Sedlicka B, Kaczmarczyk A. Zmiany temperatury różnych form użytkowania zielonego dachu. [w:] Infrastrutura i ekologia terenów wiejskich. Nr IV/1/2015, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie 2015, s. 1081–1088 Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi. http://dx.medra.org/10.14597/infraeco.2015.4.1.086.
[52] Walawender J.P. Zielona infrastruktura w miastach – dachy zielone w procesach adaptacji do zmian klimatu, 2015. http://zielonainfrastruktura.pl/dachy-zielone-w-procesach-adaptacji-do-zmian-klimatu/ [data dostępu: 15.07.2017.]
[53] Borowski J. Dlaczego warto sadzić i pielęgnować drzewa?, 2013. Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony Krajobrazu Kulturowego Mazur „Sadyba” https://sadybamazury.wordpress.com/2013/04/06/dlaczego-warto-sadzic-i-pielegnowac-drzewa-jacek-borowski/ [data dostępu 15.07.2017.]
[54] Schmidt M. Making the city compact more livable and resilient thanks to the greening., Presentation 19th May 2015 on Hotel de ville de Paris. https://api-site.paris.fr/images/72760 [data dostępu 15.07.2017]
[55] Szczepanowska H.B. Drzewa w mieście, Hortpress, Warszawa, 2001.
[56] Borowski J. Bezcenne drzewa, Warszawa, Związek Szkółkarzy Polskich. http://www.zszp.pl/pliki/MPO07-11s.60-61.pdf [data dostępu 15.07.2017.]
[57] Gawryszewska B.J. Revitalisation as a social process – the work with local communities, [in:] International Symposium Jointly Organized by IAPS-CSBE 'Culture&Space in the built environment network' and the IAPS – Housing Network: Revitalising Built Environments: Requalifying Old Places for New Uses, 2009.
[58] Louv R. Ostatnie dziecko lasu, mamania, Warszawa, 2014.
[59] White R. Benefits for Children of Play in Nature. https://www.whitehutchinson.com/children/articles/benefits.shtml] [data dostępu 15.07.2017.]
[60] Wells N., Evans G. Nearby Nature: A Buffer of Life Stress Among Rural Children. [in:] Environment and Behavior, 2003, vol. 35(3). 311-330.
[61] Casagrande M. From Acupuncture to the Third Generation City, [in:] La ville rebelle. Démocratiser le projet urbain, Gallimard, Editors: Jana Revedin, 2014.
[62] Lerner J., 2014., Urban Acupuncture, Island Press
Zinowiec-Cieplik, K. (2018) „Miejsca węzłowe w systemie zieleni, jako zagadnienie integracji przestrzeni miejskiej”, Budownictwo i Architektura, 17(3), s. 089–105. doi: 10.24358/Bud-Arch_18_173_07.
Autorzy
Kinga Zinowiec-Cieplikckinga@wp.pl
Katedra Projektowania Architektoniczno – Urbanistycznego; Wydział Architektury; Politechniki Warszawskiej; Polska
Statystyki
Abstract views: 301PDF downloads: 169
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Budownictwo i Architektura wspiera program otwartej nauki. Czasopismo umożliwia otwarty dostęp (Open Access) do publikacji. Każdy może przeglądać, pobierać i przekazywać artykuły pod warunkiem przestrzegania zasad licencji.
