Publikowanie artykułów jest możliwe po podpisaniu zgody na przeniesienie licencji na czasopismo.
Łęczyckie wiatraki – inicjatywy konserwatorskie z lat 2006-2017 na przykładzie „Zagrody Młynarskiej” w Uniejowie
Filip Tomaszewski
Zakład Historii Architektury, Rewitalizacji i Konserwacji Zabytków; Instytut Architektury i Urbanistyki; Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska; Politechnika Łódzka; (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-7700-0760
Bartosz Walczak
bartosz.walczak@p.lodz.plZakład Historii Architektury, Rewitalizacji i Konserwacji Zabytków; Instytut Architektury i Urbanistyki; Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska; Politechnika Łódzka; (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-9429-9626
Abstrakt
Zabytkowe wiatraki stanowią istotny składnik krajobrazu kulturowego ziemi łęczyckiej. Artykuł przedstawia inicjatywy mające na celu zachowanie i utrwalenie w krajobrazie tych niezwykłych zabytków architektury drewnianej, ze szczególnym uwzględnieniem budowy t.zw. „Zagrody Młynarskiej” w Uniejowie. Zły stan zachowania większości z zachowanych do dzisiaj łęczyckich wiatraków determinował (i determinuje nadal) szeroki i zróżnicowany zakres podjętych działań konserwatorskich. Poza realizacją „Zagrody Młynarskiej” obejmował on budowę skansenu „Łęczycka Zagroda Chłopska” w Kwiatkówku, podjętą przez Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi oraz zachowawcze remonty in situ wiatraków w Solcy Wielkiej i Rdutowie Nowym. Relokacja zabytkowych wiatraków stwarza możliwość przywrócenia ich do sprawności technicznej, jednak kosztem wymiany znacznego procenta ich oryginalnej substancji. Artykuł omawia stopień autentyczności, jaki udało się uzyskać w konserwowanych obiektach, zakres ingerencji w ich pierwotną strukturę, rolę wiatraków w kształtowaniu krajobrazu kulturowego, a także zagadnienia związane z wyposażeniem technicznym młynów oraz problemy związane z utrzymaniem ich w ruchu.
Słowa kluczowe:
młyn, wiatrak, remont, konserwacjaBibliografia
[1] Święch J., Tajemniczy świat wiatraków, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Łódź 2005, s. 163.
[2] Rutkowska E., Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 1, Mapy, plany, [w:] Atlas historyczny Polski – Polska Akademia Nauk. Instytut Historii. Mapy szczegółowe XVI wieku ; 5, cz. 1, Wydawnictwo Instytutu Historii PAN, Warszawa 1998.
[3] Baranowski B., Polskie Młynarstwo, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1977, s. 22.
[4] Katalog zabytków budownictwa przemysłowego w Polsce, red. J. Pazdur, t. IV – woj. łódzkie, z. 6 – powiaty Łęczyca i Poddębice, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1972, s. 32.
[5] Gilly D., Spezialkarte von Südpreussen, org. 1793, skala 1: 50000, redukcja Berlin 1802-1803,
[6] Bazelmans J., van’t Hof J., Nienhuis G., Troost G., Pfeiffer W., A future for mills. Principles for dealing with heritage mills, Cultural Heritage Agency, June 2012, s. 43-46.
[7] Katalog zabytków budownictwa przemysłowego…, s. 30.
[8] Kozarski P., Konserwacja domu, Fundacja Ochrony Zabytków i Agencja Omnipress, Warszawa 1992.
skala 1: 115 000.
[9] Święch J., Wiatraki. Młynarstwo wietrzne na Kujawach, Włocławskie Towarzystwo Naukowe, Włocławek 2001, s. 105 – 118 (Kierunki modernizacji młynów wietrznych).
[2] Rutkowska E., Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 1, Mapy, plany, [w:] Atlas historyczny Polski – Polska Akademia Nauk. Instytut Historii. Mapy szczegółowe XVI wieku ; 5, cz. 1, Wydawnictwo Instytutu Historii PAN, Warszawa 1998.
[3] Baranowski B., Polskie Młynarstwo, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1977, s. 22.
[4] Katalog zabytków budownictwa przemysłowego w Polsce, red. J. Pazdur, t. IV – woj. łódzkie, z. 6 – powiaty Łęczyca i Poddębice, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1972, s. 32.
[5] Gilly D., Spezialkarte von Südpreussen, org. 1793, skala 1: 50000, redukcja Berlin 1802-1803,
[6] Bazelmans J., van’t Hof J., Nienhuis G., Troost G., Pfeiffer W., A future for mills. Principles for dealing with heritage mills, Cultural Heritage Agency, June 2012, s. 43-46.
[7] Katalog zabytków budownictwa przemysłowego…, s. 30.
[8] Kozarski P., Konserwacja domu, Fundacja Ochrony Zabytków i Agencja Omnipress, Warszawa 1992.
skala 1: 115 000.
[9] Święch J., Wiatraki. Młynarstwo wietrzne na Kujawach, Włocławskie Towarzystwo Naukowe, Włocławek 2001, s. 105 – 118 (Kierunki modernizacji młynów wietrznych).
Tomaszewski, F. i Walczak, B. (2018) „Łęczyckie wiatraki – inicjatywy konserwatorskie z lat 2006-2017 na przykładzie «Zagrody Młynarskiej» w Uniejowie”, Budownictwo i Architektura, 17(1), s. 055–061. doi: 10.24358/Bud-Arch_18_171_07.
Autorzy
Filip TomaszewskiZakład Historii Architektury, Rewitalizacji i Konserwacji Zabytków; Instytut Architektury i Urbanistyki; Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska; Politechnika Łódzka; Polska
https://orcid.org/0000-0001-7700-0760
Autorzy
Bartosz Walczakbartosz.walczak@p.lodz.pl
Zakład Historii Architektury, Rewitalizacji i Konserwacji Zabytków; Instytut Architektury i Urbanistyki; Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska; Politechnika Łódzka; Polska
https://orcid.org/0000-0002-9429-9626
Statystyki
Abstract views: 242PDF downloads: 138
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Budownictwo i Architektura wspiera program otwartej nauki. Czasopismo umożliwia otwarty dostęp (Open Access) do publikacji. Każdy może przeglądać, pobierać i przekazywać artykuły pod warunkiem przestrzegania zasad licencji.
