Publikowanie artykułów jest możliwe po podpisaniu zgody na przeniesienie licencji na czasopismo.
Ochrona wartości przestrzennych i kulturowych Śródmieścia Lublina poprzez zachowanie modernistycznego gmachu Powszechnego Domu Towarowego w Lublinie
Karol Krupa
k.krupa@pollub.plSamodzielna Pracownia Architektoniczna; Wydział Budownictwa i Architektury; Politechnika Lubelska; (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-7313-4080
Maciej Trochonowicz
Katedra Konserwacji Zabytków; Wydział Budownictwa i Architektury; Politechnika Lubelska; (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-7742-7916
Abstrakt
Artykuł porusza kwestię ochrony wartości przestrzennych i kulturowych Śródmieścia Lublina. Analiza kompozycyjna oraz funkcjonalna istniejącej zabudowy uwzględniającej modernistyczny gmach Powszechnego Domu Towarowego skłania do dyskusji na temat konieczności ingerencji we wskazaną tkankę miejską. Wartość „dodana”, efekt synergii, objawia się w efektach uzyskanych poprzez zachowanie istniejącej zabudowy, nadanie jej nowej wartości użytkowej przy poszanowaniu i uwydatnieniu wzajemnych relacji pomiędzy pierwotną funkcją,estetyką i kompozycją przestrzenną. Tadeusz Witkowski projektując w 1959 roku Powszechny Dom Towarowy (PDT) zmierzył się z lokalizacją wielkopowierzchniowej funkcji handlowej w ścisłym Centrum miasta Lublin. Wyczucie przez architekta kompozycji bryły, zrozumienie przestrzeni i zachowanie skali otaczającej zabudowy przyczyniło się do podkreślenia wartościowych osi widokowych i kompozycyjnych. W 2010 r. spółka inwestorska, właściciel budynku PDT, przedstawiła plan wyburzenia modernistycznego gmachu i powstania w tym miejscu nowoczesnej galerii handlowej. Dyskusja na temat przyszłości spuścizny Witkowskiego podzieliła środowisko lubelskich architektów. Jedną z form sprzeciwu i jego argumentacji były Warsztaty „Reaktywacja”, które odbyły się przy współpracy „Modernizmu w Lublinie” (inicjatywa mgr inż. arch. Marcina Semeniuka) oraz Studenckiego Koła Naukowego Architektury Współczesnej Politechniki Lubelskiej w 2015r. [1]. Młodzi architekci i studenci opracowali koncepcję adaptacji budynku PDT uwzględniające uatrakcyjnienie funkcji handlowej oraz wprowadzenie nowych, nastawionych na potrzeby i rozwój mieszkańców Lublina. Bazę koncepcji stanowił projekt Tadeusza Witkowskiego, który został rozbudowany zgodnie z wytycznymi uchwalonego dla tego obszaru Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego [2].
Omówione zagadnienia związane z problematyką ochrony, analizą wartości przestrzennej i kulturowej oraz udział inicjatyw społecznych w dialogu na temat przyszłości Powszechnego Domu Towarowego w Lublinie są rozpatrywane przez autora jako działania, którychefektem jest synergia na kilku płaszczyznach.
Słowa kluczowe:
modernizm powojenny, Powszechny Dom Towarowy w Lublinie, Tadeusz Witkowski, synergia w architekturzeBibliografia
[1] Warsztaty z Modernizmem w Lublinie „Reaktywacja” – spotkanie zorganizowane przez kooperatywę społeczną zainicjowaną przez założyciela bloga o tematyce architektonicznej „Modernizm w Lublinie” Marcina Semeniuka wspólnie z Kołem Naukowym Architektury Współczesnej Politechniki Lubelskiej. Materiały przedstawiające efekty warsztatów oczekują publikacji i posłużą jako materiał do dalszej dyskusji na forum.
[2] Uchwała nr 72/IV/2015 Rady Miasta Lublin z dnia 26 lutego 2015r. W sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Lublin – część VIII – Śródmieście w obszarze ulic: Krakowskie Przedmieście, Kapucyńska, Prezydenta Gabriela Narutowicza, Peowiaków, Tadeusza Kościuszki.
[3] Kadłuczka A. Ochrona najnowszej architektury „historycznej”. Wiadomości konserwatorskie 19 (2006) 19-23.
[4] Koziej K. Ochrona dziedzictwa powojennego modernizmu. Spotkania z zabytkami 7 (2009) 3-6.
[5] Szmygin B. Ochrona architektury modernistycznej – współczesna teoria i praktyka. Modernizm w Europie – modernizm w Gdyni. Architektura lat międzywojennych i jej ochrona, 2009, 161-167.
[6] Danczowska H. Architekt T. Witkowski. Kalendarium życia i twórczości. 1904-1986, 2009.
[7] Komisja do spraw Opracowania Listy Dóbr Kultury Współczesnej w Lublinie, Architektura, Lista Dóbr Kultury Współczesnej, Lublin, 2011.
[8] Witkowski T. Powszechny Dom Towarowy w Lublinie. Architektura SARP 10 (1965) 406-408.
[9] Böhm A. O budowie i synergii wnętrz urbanistycznych. Monografia, 1981.
[2] Uchwała nr 72/IV/2015 Rady Miasta Lublin z dnia 26 lutego 2015r. W sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Lublin – część VIII – Śródmieście w obszarze ulic: Krakowskie Przedmieście, Kapucyńska, Prezydenta Gabriela Narutowicza, Peowiaków, Tadeusza Kościuszki.
[3] Kadłuczka A. Ochrona najnowszej architektury „historycznej”. Wiadomości konserwatorskie 19 (2006) 19-23.
[4] Koziej K. Ochrona dziedzictwa powojennego modernizmu. Spotkania z zabytkami 7 (2009) 3-6.
[5] Szmygin B. Ochrona architektury modernistycznej – współczesna teoria i praktyka. Modernizm w Europie – modernizm w Gdyni. Architektura lat międzywojennych i jej ochrona, 2009, 161-167.
[6] Danczowska H. Architekt T. Witkowski. Kalendarium życia i twórczości. 1904-1986, 2009.
[7] Komisja do spraw Opracowania Listy Dóbr Kultury Współczesnej w Lublinie, Architektura, Lista Dóbr Kultury Współczesnej, Lublin, 2011.
[8] Witkowski T. Powszechny Dom Towarowy w Lublinie. Architektura SARP 10 (1965) 406-408.
[9] Böhm A. O budowie i synergii wnętrz urbanistycznych. Monografia, 1981.
Krupa, K. i Trochonowicz, M. (2016) „Ochrona wartości przestrzennych i kulturowych Śródmieścia Lublina poprzez zachowanie modernistycznego gmachu Powszechnego Domu Towarowego w Lublinie”, Budownictwo i Architektura, 15(4), s. 173–181. doi: 10.24358/Bud-Arch_16_154_17.
Autorzy
Karol Krupak.krupa@pollub.pl
Samodzielna Pracownia Architektoniczna; Wydział Budownictwa i Architektury; Politechnika Lubelska; Polska
https://orcid.org/0000-0002-7313-4080
Autorzy
Maciej TrochonowiczKatedra Konserwacji Zabytków; Wydział Budownictwa i Architektury; Politechnika Lubelska; Polska
https://orcid.org/0000-0001-7742-7916
Statystyki
Abstract views: 183PDF downloads: 135
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Budownictwo i Architektura wspiera program otwartej nauki. Czasopismo umożliwia otwarty dostęp (Open Access) do publikacji. Każdy może przeglądać, pobierać i przekazywać artykuły pod warunkiem przestrzegania zasad licencji.
