Architecture and typhlology. The potential of scientific partnership

Agnieszka Kłopotowska

a.klopotowska@pb.edu.pl
Unit for Urban and Spatial Planning, Institute for Architecture and Urban Planning, Department of Architecture, Bialystok University of Technology (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-4596-4052

Abstract

The connections between architecture and typhlology were not always obvious. Despite many related research problems, these sciences developed separately, and the study results of specialists from both departments did not reach the other discipline. An attempt to reduce this distance was made in the late decades of the 20th century by Polish architects, aware of the possibility of solving specific problems of the blind through architectural activities.

The work is an attempt to constitute an interdisciplinary relationship between architecture and typhlology. The author indicates and names common issues important for both sciences, and also attempts to outline areas of their potential cooperation. In addition, she also highlights the values ​​that can flow from this partnership.

Supporting Agencies

The study has been implemented from the resources of the WZ/AiU/2/2020 public research funds financed by the Ministry of Science and Higher Education of Poland.

Keywords:

visually impaired people, interdisciplinary research in architecture, universal design

Arnheim R., 2004: Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka, przeł. J. Mach, Wydawnictwo słowo/ obraz terytoria, Gdańsk.
  Google Scholar

Arnheim R., 2012: Myślenie wzrokowe, przeł. M. Chojnacki, Wydawnictwo słowo/ obraz terytoria, Gdańsk.
  Google Scholar

Brown D., Simmons V., Methvin J., 1985: Oregoński program rehabilitacji niewidomych i słabowidzących dzieci w wieku od 0 do 6 lat, PZN, Warszawa.
  Google Scholar

Deręgowski J. B., 1990: Oko i obraz. Studium psychologiczne, przeł. K. Dudziak, PWN, Warszawa.
  Google Scholar

Gałkowski A., 1986: Zadania architekta w projektowaniu miejsc pracy osób niepełnosprawnych, [w:] Hulek A. (red.) Człowiek niepełnosprawny w społeczeństwie, Materiały II Kongresu TWK Warszawa 1−2 października 1983, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa, 359−361.
  Google Scholar

Gałkowski A., 1996: Problemy barier architektonicznych i urbanistycznych [w:] Hulek A. (red), Człowiek niepełnosprawny w społeczeństwie, PTWK, PZWL, Warszawa.
  Google Scholar

Goldsmith S., 2000: Universal Design, Architectural Press, Oxford, Aucland, Boston, Johannesburg, Melbourne, New Delhi.
  Google Scholar

Grabowska – Pałecka H., 2004: Niepełnosprawni w obszarach i obiektach zabytkowych. Problemy dostępności, Politechnika Krakowska, Kraków.
  Google Scholar

Gregory R.L., Colman A. M. (red.), 2002: Czucie i percepcja, przeł. M. Siemiński, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
  Google Scholar

Gregory R.L., 1971: Oko i mózg. Psychologia widzenia, przeł. S. Bogusławski, PWN, Warszawa.
  Google Scholar

Hall E.T., 2005: Ukryty wymiar, Wydawnictwo MUZA S.A., Warszawa.
  Google Scholar

Hill E., Ponder P., 1983: Orientacja i techniki poruszania się. Przewodnik dla praktyków, przeł. M. Jaśko, Polski Związek Niewidomych, Warszawa.
  Google Scholar

Hulek A. (red.), 1992: Uczeń niepełnosprawny w szkole masowej, WSP, Kraków.
  Google Scholar

Jaranowska K., 1996: Osoby niepełnosprawne w środowisku miejskim, COBO-Profil sp. z o.o., Warszawa.
  Google Scholar

Jutrzyna E., 2007: Terapia muzyką w teorii i praktyce tyflologicznej, Polski Związek Niewidomych Zakład Nagrań i Wydawnictw, Warszawa.
  Google Scholar

Kantarek A., 2013: O orientacji w przestrzeni miasta, Politechnika Krakowska, Kraków.
  Google Scholar

Kłopotowska A., 2007: Niewidzialna architektura – status piękna w pozawzrokowej percepcji przestrzeni architektonicznej, [w:] „Czasopismo Techniczne. Architektura”, R.104., z. 13, 6-A/2007, 267−274.
  Google Scholar

Kłopotowska A., 2009: Architektura w przekazie pozawzrokowym. Kształtowanie świadomej percepcji, [w:] „Czasopismo Techniczne. Architektura”, R.106, z. 7, 1-A/2009, 331−339.
  Google Scholar

Kłopotowska A., 2010: Przestrzeń do nauki przestrzeni. Sztuka projektowania przyjaznego osobom niewidomym i ociemniałym, [w:] „Czasopismo Techniczne. Architektura”, R.107, z. 15, 7-A/2010/2, 165−169.
  Google Scholar

Kłopotowska A., 2013: Brajlon jako metoda zapisu przestrzeni architektonicznej w edukacji uczniów z dysfunkcją widzenia, [w:] Misiągiewicz M., Kozłowski D. (red.), Definiowanie Przestrzeni Architektonicznej. Zapis Przestrzeni Architektonicznej, T. II., Politechnika Krakowska, Kraków, 229−233.
  Google Scholar

Kłopotowska A., 2015(a):, The Alphabet of Non – Visual Architecture – towards methodology of enabling people with visual impairment to participate in architectural play, [w:] „Czasopismo Techniczne. Architektura”, R.112, z. 9-A, 141−146.
  Google Scholar

Kłopotowska A., 2015(b):, Akustyczne obrazy przestrzeni miejskiej. Słuch jako narzędzie orientacji przestrzennej osób z dysfunkcją widzenia, [w:] Kłopotowska A. (red.), Dźwięki Architektury, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok.
  Google Scholar

Kłopotowska A., 2015(c), Akustyczne obrazy przestrzeni miejskiej. Słuch jako narzędzie emocjonalnego odbioru przestrzeni u osób z dysfunkcją widzenia, [w:] Kłopotowska A. (red.), Dźwięki Architektury, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok.
  Google Scholar

Kłopotowska A., 2016: Doświadczanie przestrzeni w rehabilitacji osób z dysfunkcją wzroku. Sztuka a tyflorehabilitacja, Białystok.
  Google Scholar

Kłopotowska A., Kłopotowski M., 2018(a): Dotykowe modele architektoniczne w przestrzeniach polskich miast. Część I. Standardy, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok.
  Google Scholar

Kłopotowska A., Kłopotowski M., 2018(b): Dotykowe modele architektoniczne w przestrzeniach polskich miast. Część I. Realizacje, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok.
  Google Scholar

Kuryłowicz E., 1996: Projektowanie uniwersalne. Udostępnianie otoczenia osobom niepełnosprawnym, Centrum Badawczo – Rozwojowe Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Warszawa.
  Google Scholar

Lenartowicz J. K., 1992: O psychologii architektury. Próba inwentaryzacji badań, zakres przedmiotowy i wpływ na architekturę, Politechnika Krakowska, Kraków.
  Google Scholar

Majewski T., 1983: Psychologia niewidomych i niedowidzących, PWN, Warszawa.
  Google Scholar

Majewski T., 1996: Poglądy na działalność Krajowej Federacji Niewidomych w Stanach Zjednoczonych, [w:] „Zeszyty Tyflologiczne”, z. 14.
  Google Scholar

Mangold S. S., 2000: MANGOLD – Rozwojowy Program Percepcji Dotykowej i Rozpoznawania Liter Brajlowskich, PZN, Warszawa.
  Google Scholar

Norberg-Schulz Ch., 2000: Bycie, przestrzeń i architektura, Wydawnictwo Murator sp. z o.o., Warszawa.
  Google Scholar

Omelańczuk I. (red.), 2002: ABC…mieszkania bez barier, Fundacja „Dom dostępny”, Warszawa.
  Google Scholar

Ostrowska M., 1991: Człowiek a rzeczywistość przestrzenna, Autorska Oficyna Wydawnicza Nauka i Życie, Szczecin.
  Google Scholar

Pallasmaa J., 2012: Oczy skóry. Architektura i zmysły, przeł. M. Choptiany, Instytut Architektury, Kraków.
  Google Scholar

Pallasmaa J., 2016: Myśląca dłoń. Egzystencjalna i ucieleśniona mądrość w architekturze, przeł. M. Choptiany, Instytut Architektury, Kraków.
  Google Scholar

Polski Związek Niewidomych, 1974: Wybrane zagadnienia z orientacji przestrzennej niewidomych, T. I., Warszawa.
  Google Scholar

Polski Związek Niewidomych, 1974: Wybrane zagadnienia z orientacji przestrzennej niewidomych, T. II., Polski Związek Niewidomych, Warszawa.
  Google Scholar

Rasmussen S.E., 1999, Odczuwanie architektury, przeł. B. Gadomska, Wydawnictwo Murator, Warszawa.
  Google Scholar

Schwartz L, 1993: Projektowanie środowiska w świetle potrzeb osób z uszkodzonym narządem wzroku, [w:] „Przegląd Tyflologiczny”, nr 1−2, 32−53.
  Google Scholar

Setlak R., Percepcja dzieła sztuki przez osoby z dysfunkcją narządu wzroku, Gdańsk 2015.
  Google Scholar

Skibniewska H., Frąckiewicz L. (red.), 1994: Środowisko zamieszkania a niepełnosprawni, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
  Google Scholar

Skibniewska H., Schneider P., 1984: Niepełnosprawni w środowisku mieszkalnym. Mieszkania i zabudowa. Wytyczne do projektowania. Zeszyt 4., COSPBM „Inwestprojekt”, Warszawa 1984.
  Google Scholar

Strzemiński W., 1969: Teoria widzenia, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
  Google Scholar

Tuan Yi-Fu, 1987: Przestrzeń i miejsce, przeł. A. Morawińska, PIW, Warszawa.
  Google Scholar

Więckowska E., Zasady redagowania tyflografiki [w:] „Tyfloświat” 2009, nr 3(5), s. 7−13.
  Google Scholar

Wysocki M., 2010: Projektowanie otoczenia dla osób niewidomych. Pozawzrokowa percepcja przestrzeni, Wydawnictwa Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
  Google Scholar

Wysocki M., Standardy dostępności dla miasta Gdyni, https://www.zdiz.gdynia.pl/dokumenty/ud/standardy.pdf, stan z dn. 11.12.2019.
  Google Scholar

Zaniewska H. (red.), 2001: Mieszkania starszych ludzi w Polsce. Sytuacja i perspektywy zmian, Instytut Gospodarki Mieszkaniowej, Warszawa.
  Google Scholar

Zumthor P., 2010: Myślenie Architekturą, Karakter, Kraków.
  Google Scholar

Download


Published
2020-06-30

Cited by

Kłopotowska, A. (2020). Architecture and typhlology. The potential of scientific partnership. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki I Studiów Krajobrazowych, 16(2), 68–75. https://doi.org/10.35784/teka.2061

Authors

Agnieszka Kłopotowska 
a.klopotowska@pb.edu.pl
Unit for Urban and Spatial Planning, Institute for Architecture and Urban Planning, Department of Architecture, Bialystok University of Technology Poland
https://orcid.org/0000-0002-4596-4052

Statistics

Abstract views: 139
PDF downloads: 145