Houses of the Polish-Belarusian borderland as areas of value
Magdalena Sulima
mssulima@poczta.onet.plFaculty of Architecture; Bialystok University of Technology; (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-0807-9417
Abstract
Nowadays, as a result of globalization processes, the sense of identity and relationship between humans and their place of living is increasingly losing its importance. Today’s thinking about the house as a centre of the world is becoming less obvious in comparison to the symbolism of a house in the folk culture. Wooden houses on the Polish and Belarus border are an example of a temporal continuum – both in the spatial and in the spiritual aspect. Because of their architecture, decoration on facades and spatial layout, they are a distinctive feature of the local landscape, and ethnic communities inhabiting them, to this day have maintained a strong identification with their own roots and place of residence. The greatest threat to the continuity of local tradition as well as wooden architecture of borderland villages is their progressive extinction. That is why the issue of protection of the cultural heritage and the generational memory of local residents is one of the key issues in maintaining the identity of those areas. The aim of the article which is based on ethnographic sources and field researches is to present the symbolism of traditional wooden houses in the villages of the north-eastern Poland as areas of material and spiritual values and to bring attention to the need of protecting them in the context of contemporary civilization changes.
Supporting Agencies
Keywords:
borderland, wooden houses, protection, cultural heritage, intergenerational transmissionReferences
Giddens A., Nowoczesność i tożsamość. Warszawa 2007. 1-322. 978-83-01-14691-7.
Google Scholar
Sadowski A., Społeczne problemy wschodniego pogranicza. Dział Wydawnictw Filii Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2001.
Google Scholar
Sadowski A., Społeczne problemy miejscowości pn.-wsch. Polski w procesie transformacji. Białystok 2001. 83-89031-11-6.
Google Scholar
Barwiński M., Podlasie jako pogranicze narodowościowo-wyznaniowe. Łódź 2004. 83-7171-789-X.
Google Scholar
Sadowski A., Wschodnie pogranicze w perspektywie socjologicznej. Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok 1995. 83-85792-15-X.
Google Scholar
Barwiński M., Podlasie jako region pogranicza, [in:] Studia z Geografii Politycznej i Historycznej, vol. 3 (2014), p. 281–306. Available: http://sgph.geo.uni.lodz.pl/uploads/files/t3/11-Barwinski.pdf [Access: 05.02.2020]
DOI: https://doi.org/10.18778/2300-0562.03.13
Google Scholar
Hawryluk J., Kraje ruskie, Bielsk, Mielnik, Drohiczyn. Rusini – Ukraińcy na Podlaszu – fakty i kontrowersje. Podlaskie Wydawnictwo „Osnowy”, Bielsk Podlaski 2001. 83-914297-1-7.
Google Scholar
Sadowski A., Narody wielkie i małe. Uniwersytet Religioznawstwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1991.
Google Scholar
Sulima M., „Społeczno-kulturowy tygiel pogranicza etnicznego: tradycja i nowoczesność (na przykładzie wsi podlaskiej)”, [in:] Habitaty: reaktywacja małych społeczności lokalnych/ Habitats: Reactivation of small local societies, edit. Z. Bać, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2016. 506–514.
Google Scholar
Pokropek M., Pokropek W., „Tradycyjne budownictwo drzewne w Polsce”, [in:] T.1: Budownictwo ludowe. Chałupy i ich regionalne zróżnicowanie. Neriton, Warszawa 1985.
Google Scholar
Szewczyk J., Piec i komin w tradycyjnym budownictwie ludowym Podlasia. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok 2011.
Google Scholar
Sielicki F., Folklor białoruski. Wrocław 1983.
Google Scholar
Sulima M., Dom pogranicza w kulturze wsi podlaskiej. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok 2018, s. 1-277. 978-83-65596-56-7.
Google Scholar
Pawluczuk W., „Prawosławie jako typ kultury. Prawosławie jako typ kultury”, [in:] Materiały I edycji Wszechnicy Kultury Prawosławnej 1998/1999, edit. Zieniuk J., Białystok 1999, p. 41-48.
Google Scholar
Bułgakow S. Prawosławie. Zarys nauki kościoła prawosławnego. Orthdruk, Formica, Białystok, Warszawa 1992.
Google Scholar
Sulima M., „Gra symboli w detalu okna domu wiejskiego”, Czasopismo Techniczne, Architektura, R. 109, z. 15–t. 2 (2012), 2012, p. 576–581.
Google Scholar
Kozera A. N., Z badań nad folklorem muzycznym Podlasia. Portrety muzyków ludowych. http://chopin.man.bialystok.pl/umfc/wp-content/uploads/2016/04/03-01.pdf [Access: 04.11.2019]
Google Scholar
Tołstaja S. N., Ojczyzna w ludowej tradycji słowiańskiej. Pojęcie ojczyzny we współczesnych językach europejskich. Instytut Europy Środkowo-wschodniej, Lublin 1993. 1-318. 83-85854-08-8.
Google Scholar
Eliade M., Sacrum i profanum. Wydawnictwo KR, Warszawa 1996. 83-86989-06-8.
Google Scholar
Kolberg O., Dzieła wszystkie. Białoruś – Polesie, t. 52, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze Wrocław – Poznań 1968.
Google Scholar
Bachelard G., Wyobraźnia poetycka. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975.
Google Scholar
Rembierz M., „Egzystencjalne i aksjologiczne doświadczenie domu rodzinnego”, [in:] Kultura dnia codziennego i świątecznego w rodzinie, edit. Dyczewski L., Wadowski D., Redakcja Wydawnicza Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1998, p. 41-58.
Google Scholar
Benedyktowicz D., Benedyktowicz Z., Symbolika domu w tradycji ludowej (part I). Polska Sztuka Ludowa (3), 1990, 48-61.
Google Scholar
Bartmiński J., Ojczyzna w pieśniach i wierszach chłopskich. Polska Sztuka Ludowa (3), 1990, 9-13.
Google Scholar
Ossowski S., O ojczyźnie i narodzie. Warszawa 1984. 83-01-04021-1.
Google Scholar
Buczyńska-Garewicz H., Miejsca, strony, okolice. Przyczynek do fenomenologii przestrzeni. Kraków 2006. 83-242-0608-6.
Google Scholar
Ossowski S., Z zagadnień psychologii społecznej. Dzieła, t. III. PWN, Warszawa, 1967.
Google Scholar
Bartmiński J., Polskie rozumienie ojczyzny i jego warianty. Pojęcie ojczyzny we współczesnych językach europejskich. edit. J. Bartmiński, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 1993. 23-48. 83-85854-08-8.
Google Scholar
Hałas E., „Intymne wartości domu”, [in:] Kultura dnia codziennego i świątecznego w rodzinie, edit. Dyczewski L., Wadowski D., Redakcja Wydawnicza Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1998, p. 31-40. 83-228-0664-7.
Google Scholar
Wieruszewska M., „Krajobraz kulturowy wsi w percepcji wizualnej”, [in:] Lokalne dziedzictwo kulturowe w doświadczeniu mieszkańców wsi, edit. Bukraba-Rylska I., Wieruszewska M., Burdyka K., IRWIR PAN, Warszawa 2017, p. 1-242. 978-83-7383-876-5.
Google Scholar
Bernat S., „Niematerialne wartości krajobrazów kulturowych”, [in:] Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła, wartości, ochrona, edit. Adamowski J., Wydawnictwo Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Lublin-Warszawa, 2013, p. 1-367. 978-83-7784-426-7.
Google Scholar
UNESCO Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage 2003. Available: http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Konwencja_o_ochronie_dz._niemater_2003.pdf [Access: 15.10.2019]
Google Scholar
National Heritage Board of Poland, UNESCO nonmaterial cultural heritage. Available: https://www.nid.pl/pl/Dla_wlascicieli_i_zarzadcow/opieka-nad-zabytkami/niematerialne-dziedzictwo-kulturowe-unesco/ [Access: 15.10.2018]
Google Scholar
Sulima M., Dom mieszkalny w zagrodzie pogranicza etnicznego jako zjawisko architektoniczno-kulturowe (na przykładzie wsi podlaskiej). PhD desideration. Faculty of Architecture, Warsaw University of Technology, Warszawa 2013.
Google Scholar
Janowicz S., Ojczystość. Białoruskie ślady i znaki. WK Borussia Olsztyn 2001. 1-256.83-915690-0-4.
Google Scholar
Durydiwka M, Kociszewski P, „Wielokulturowość Podlasia i możliwości jej wykorzystania w turystyce”. Available: http://www.turystykakulturowa.org/pdf/2013_06_01.pdf [Access: 05.01.2020]
Google Scholar
UNESCO Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. Available: http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Konwencja_o_ochronie_swiatowego_dziedzictwa.pdf [Access: 15 Oct 2019]
Google Scholar
Waszczyńska K., „Przekaz międzypokoleniowy i jego znaczenie w kontekście konwencji UNESCO w sprawie niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Refleksje etnologa”, [in:] Niematerialne dziedzictwo kulturowe: identyfikacja, dokumentacja, ochrona, interpretacja. Pojęcia, poglądy, Materiały z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Węgorzewo 2011, Warszawa – Węgorzewo 2013.
Google Scholar
Halbwachs M., Społeczne ramy pamięci. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008. 1-438. 978-83-01-15511-7.
Google Scholar
Ashworth G., Planowanie dziedzictwa. Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2015. 1-314. 978-83-63463-34-2.
Google Scholar
Pawluczuk W., Światopogląd jednostki w warunkach rozpadu społeczności tradycyjnej. Warszawa 1972.
Google Scholar
Łokotko A., Belorusskoe narodnoe zodčestvo: seredina XIX–XX w.. Navuka i Technika, Mińsk 1991.
Google Scholar
Becker. H., Rozwój myśli społecznej od wiedzy ludowej do socjologii. Warszawa 1964.
Google Scholar
Tatarkiewicz T., W., Wspomnienia. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979.
Google Scholar
Znaniecki F., Social Relations and Social Roles. San Francisco 1965.
Google Scholar
Hałas E., „Przeszłość i przyszła teraźniejszość: refleksyjna pamięć kulturowa”, [in:] Kultura jako pamięć. Posttradycyjne znaczenie przeszłości, 10 Jul 2011, Warsaw.
Google Scholar
Authors
Magdalena Sulimamssulima@poczta.onet.pl
Faculty of Architecture; Bialystok University of Technology; Poland
https://orcid.org/0000-0002-0807-9417
Statistics
Abstract views: 320PDF downloads: 8408 PDF downloads: 8503
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Budownictwo i Architektura supports the open science program. The journal enables Open Access to their publications. Everyone can view, download and forward articles, provided that the terms of the license are respected.
Publishing of articles is possible after submitting a signed statement on the transfer of a license to the Journal.
