The burden of excess. Issues in Unified Management Policy for Gdańsk’s Five Historic Monuments
Article Sidebar
Open full text
Open full text
Issue No. 24 (2025)
-
Recent discussions on authenticity: the risk of an involution
Stefano Gizzi1-15
-
Expertise Under Question
The Shifting Authority of Heritage Professionals in the Context of Heritage Developments in PakistanAyesha Agha Shah17-32 -
Faro Convention's Implications for Heritage Theory and Practice
Jelka Pirkovič33-46
-
The burden of excess. Issues in Unified Management Policy for Gdańsk’s Five Historic Monuments
Bogumiła Mączkowska, Piotr Samól47-67
-
Renegotiating the Role of the Expert
The Faro Convention, Historic Churches and the Role of Communities in ConservationNigel Walter69-83 -
Endangered 20th-Century Heritage in Belgrade (Serbia)
Strategies for Safeguarding and PreservationDubravka Đukanović, Sanja Kesić Ristić85-104 -
Holocaust heritage and its problems with authenticity
Gilly Carr105-124
-
Impact of the Nara Document on Authenticity – case of the UNESCO World Heritage Site Banská Štiavnica
Katarína Terao Vošková, Assoc. prof. Andrea Urland125-141
-
‘Gdynia Modernist City Centre’ as a Polish Candidate for the UNESCO World Heritage List
Robert Hirsch, Celina Łozowska143-157
-
Revitalising Fontecchio: a community-led approach to heritage conservation and cultural regeneration
Caterina Ruscio, Francesca Spadolini159-171
-
Authenticity of architectural monuments. From a "honourable mummy" to a "post-monument"
Grzegorz Bukal173-184
Main Article Content
DOI
Authors
Abstract
Historical monuments constitute a prestigious distinction for sites of particular significance to cultural heritage. There are five such sites in Gdańsk, whose management—despite their formal status—still faces various challenges arising from fragmented ownership structures, incomplete local development plans, and a lack of legal instruments and common municipal policy. The example of Gdańsk demonstrates that recognition as a historical monument does not automatically guarantee effective heritage protection. Effective protection requires the coordination of all owners’ actions, which would lead to the establishment of a unified management policy for historical monuments at the local level, ensuring the durability and coherence of the city’s cultural heritage.
Keywords:
References
Ustawy i akty prawne:
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Dostęp: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20031621568/O/D20031568.pdf (10.07.2025).
Zarządzenie Prezydenta RP z dnia 8 września 1994 r. w sprawie uznania za pomnik historii. Dostęp: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP19940500415/O/M19940415.pdf (10.07.2025).
Rozporządzenie Prezydenta RP z 22 sierpnia 2003 r. Dostęp: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20031481448/O/D20031448.pdf (10.07.2025).
Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 10 grudnia 2018 r. w sprawie uznania za pomnik historii „Gdańsk – Stocznia Gdańska, miejsce narodzin Solidarności”. Dostęp: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180002506/O/D20182506.pdf.
Uchwała Nr LIII/1507/10 Rady Miasta Gdańska z 2010 r. dotycząca miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla Wyspy Spichrzów w rejonie ulic Stągiewnej i Chmielnej.
Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego, Uchwała nr VIII/114/24 Rady Miasta Gdańska z dnia 24 października 2024 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Miasta Gdańska na lata 2024–2027.
Zarządzenie Nr 10 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 6 maja 2013 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Twierdza Wisłoujście PLH220030.
Książki i monografie:
Szmygin, B. (2016). Światowe Dziedzictwo kultury UNESCO – charakterystyka, metodologia, zarządzanie. Polski Komitet Narodowy ICOMOS, Lublin University of Technology, s. 251–258.
Piwek, A. (2006). Architektura kościoła pocysterskiego w Oliwie od XII do XX wieku. Świątynia zakonna białych mnichów. Pelplin.
Piwek, A. (1986). Katedra Oliwska, jej przeszłość i współczesność. Studia Gdańskie, VI, 61.
Springer, F. (2024). Szara godzina. Czas na nową architekturę. Wydawnictwo Karakter, Kraków, s. 123–131.
Stavorinus, G. (1990). Die Geschichte der Königlichen / Kaiserlichen Werft Danzig 1844–1918. Böhlau, Köln; Wien.
Raport na temat funkcjonowania systemu ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce po roku 1989, red. Purchla, J. (2008). Kraków.
Artykuły naukowe i rozdziały w publikacjach zbiorowych:
Dobosz, P. (1997). Prawne aspekty ochrony funkcji zabytków nieruchomych. Ochrona Zabytków, 50(1), 1–11.
Lewicki, J. (2016). O początkach klasyfikacji zabytków. O wadach i zaletach polskich systemów wartościowania zabytków. Ochrona Dziedzictwa Kulturowego, 2, 95–100.
Dąbrowski, J. (2019). Pomniki historii – spojrzenie krytyczne. Ochrona Dziedzictwa Kulturowego, (7), 41–50. https://doi.org/10.35784/odk.5
Kowalski, W., & Zalasińska, K. (2011). Prawo ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce – próba oceny i wnioski. W: Szmygin, B. (red.), Systemy ochrony zabytków w Polsce – analiza, diagnoza, propozycje. Polski Komitet Narodowy ICOMOS, Lublin University of Technology, s. 20.
Samól, P. (2012). Nienasycenie w architekturze – pragmatyczne i ideologiczne przyczyny wznoszenia drapaczy chmur na przykładzie Gdańska. W: Kraska, M., Gumowska, A., & Wróbel, J. (red.), Między nieobecnością a nadmiarem. O niedopowiedzeniu i nienasyceniu we współczesnej kulturze. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 239–247.
Samól, W., et al. (2023). Where the Second World War in Europe Broke Out: The Landscape History of Westerplatte, Gdańsk/Danzig. Land, 12(3), 596.
Krośnicka, K., & Wawrzyńska, A. (2023). How the Depths of the Danish Straits Shape Gdańsk's Port and City Spatial Development. Urban Planning, 8(3), 349–352. https://doi.org/10.17645/up.v8i3.6832
Raporty:
ICOMOS report for the World Heritage Committee 44th extended session, Fuzhou (China) (2021). Dostęp: https://whc.unesco.org/document/187993, s. 55–71.
Źródła online:
Biuro Rozwoju Gdańska. Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego. Dostęp: https://www.brg.gda.pl/planowanie-przestrzenne/miejscowe-plany (23.07.2025).
Majewski, J. S. (2023). Gdańsk – miasto w zasięgu obwarowań z XVII wieku. Dostęp: https://spotkaniazzabytkami.pl/gdansk-zabytkowa-czesc-miasta-w-obrebie-xvii-wiecznych-fortyfikacji (25.07.2025).
Karendys, E. (2025). Nie będzie kontrowersyjnego projektu na Starym Mieście w Gdańsku. Nowa koncepcja Moderny. Dostęp: https://www.architekturaibiznes.pl/nie-bedzie-kontrowersyjnego-projekt-na-starym-miescie-w-gdansku.-za-nowa-koncepcje-odpowiada-rayss-group,40342.html?srsltid=AfmBOoqnuifjggreqASCmQRaIJxXYR_Mo2y-uljIFMGN0jPmFr3SXh1Y (20.09.2025).
Snyder, T. (2016). Poland vs. History. The New York Review. Dostęp: https://www.nybooks.com/online/2016/05/03/poland-vs-history-museum-gdansk.
100 pomników historii na stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości. Dostęp: https://www.prezydent.pl/kancelaria/archiwum/andrzej-duda/aktualnosci/wydarzenia/100-pomnikow-historii-na-stulecie-odzyskania-przez-polske-niepodleglosci-pleng,1185 (15.07.2025).
Granty i projekty badawcze:
Grant OPUS 28 „Budowa Twierdzy Wisłoujście (XV–XVII w.) i jej europejskie wzorce”, finansowany przez Narodowe Centrum Nauki, kontrakt nr UMO-2024/55/B/HS2/02609.
Inne
Lorens, P. (2000). Grozi nam prowincjonalizm. Gazeta Wyborcza, 27.04.2000.
Article Details
Abstract views: 22

