Adaptation of buildings of historical significance in Gdańsk. The key issues of Regional Heritage Protection Officers’ perspective
Karolina Szczepanowska
Nicolaus Copernicus University in Toruń (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-2112-8105
Abstract
This article discusses the issue of adaptation of immovable historic monument and sites in light of the legal requirements and from the point of view of heritage protection authorities being one of the participants of the adaptation process. The initial aim is to define the concept of monument adaptation and delineate the conditions in which such a process occurs. The article describes a series of initial actions taken prior to the actual preservation and restoration works – as part of the adaptation process. These works include e.g. detailed research on a historic monument or site, including historical (historical-preservation studies), preservation, architecture, and in many cases also archaeological research. The aim of these activities is to acquire a fullest possible picture of the monument. The results of this research then constitute a basis for preparation of project documentation of the intended works. The article underlines importance of assigning an appropriate purpose to the asset undergoing the process of adaptation, which should be merged with a monument or site, i.e. respect all of its historical values and ensure the optimal utility of the asset, avoiding a series of potential negative consequences.
The paper then discusses the applicable legal framework concerning protection of immovable monuments and competences of monument protection authorities resulting from the said framework.
The paper’s conclusion postulates that the activities of all personnel working on historic monuments and sites should be guided by their inner conviction that monuments need to be looked after and that they have a social duty to maintain them for the sake of future generations. This duty is actually applicable to all citizens, just as the cultural heritage is the primary building block of the nation’s historical identity.
Keywords:
adaptation of historic monuments and sites, architecture, historic preservation offices, GdańskReferences
Barański M. Z., Kocińska Maria K., Kuźnia na Oruni. Aktywizacja społeczności lokalnej wokół zabytku, Renowacje i Zabytki, nr 3, 2013.
Google Scholar
Bąkowski T., Udział wojewódzkiego konserwatora zabytków w procesie inwestycyjno-budowlanym oraz w innych postępowaniach związanych ze zmianą przeznaczenia lub zagospodarowania nieruchomości, [w:] Prawo ochrony zabytków, (red.) K. Zeidler, Warszawa– Gdańsk 2014.
Google Scholar
Berent I., Kościół św. Jana w Gdańsku. Sacrum i profanum, Renowacje i Zabytki, nr 3, 2013.
Google Scholar
Berent I., Szczepański J., Kościół św. Jana w Gdańsku, Gdańsk 2012.
Google Scholar
Bukowska W., Krawczyk J. (red.) Karta Wenecka 1964–2014, Toruń 2015.
Google Scholar
Czyżniewska L., Uwagi dotyczące problemów adaptacji obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji, [w:] Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, (red.) B. Szmygin, Warszawa–Lublin 2009.
Google Scholar
Frodl W., Pojęcia i kryteria wartościowania zabytków. Ich oddziaływanie na praktykę konserwatorską, Warszawa 1966.
Google Scholar
Gawlicki M., Funkcja zabytku – wyznacznik wartości czy pole konfliktu, [w:] Wartość funkcji w obiektach zabytkowych, (red.) B. Szmygin, Warszawa 2014.
Google Scholar
Grabiszewski M., Adaptacje budowli zabytkowych na cele hotelowe, [w:] Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, (red.) B. Szmygin, Warszawa–Lublin 2009.
Google Scholar
Karta Wenecka, Postanowienia i Uchwały Międzynarodowego Kongresu Architektów i Techników Zabytków w Wenecji w 1964 r. (Międzynarodowa Karta Konserwacji i Restauracji Zabytków i Miejsc Zabytkowych), [w:] Vademecum Konserwatora Zabytków – Międzynarodowe Normy Ochrony Dziedzictwa Kultury. Biuletyn ICOMOS, Warszawa 1996.
Google Scholar
Krawczyk R., Modus operandi niszczenia zabytków nieruchomych w Polsce w ostatnim dwudziestoleciu, [w:] Prawo ochrony zabytków, (red.) K. Zeidler, Warszawa–Gdańsk 2014.
Google Scholar
Małachowicz E., Konserwacja i rewaloryzacja architektury w środowisku kulturowym, Wrocław 2007.
Google Scholar
Molski P., Adaptacja – formy i uwarunkowania, [w:] Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, (red.) B. Szmygin, Warszawa–Lublin 2009.
Google Scholar
Molski P., Funkcja – atrybutem wartości i ochrony zabytku, [w:] Wartość funkcji w obiektach zabytkowych, (red.) B. Szmygin, Warszawa 2014.
Google Scholar
Pabisiak E., Nadzór konserwatorski – propozycje zmian ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, [w:] Prawo ochrony zabytków, (red.) K. Zeidler, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Warszawa–Gdańsk 2014.
Google Scholar
Paner H., Spichlerz Błękitny Baranek. Wyspa Skarbów i ratowanie ostatniego gdańskiego spichlerza, Renowacje i Zabytki, nr 3, 2013.
Google Scholar
Porozumienie z dnia 5 listopada 2015 r. pomiędzy Wojewodą Pomorskim, a Gminą Miasta Gdańska w sprawie prowadzenia spraw z zakresu właściwości Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków przez Gminę Miasta Gdańska (Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego z 2015 r.,poz. 3422).
Google Scholar
Rouba B., Dlaczego adaptacje niszczą zabytki i czy tak być musi?, [w:] Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, (red.) B. Szmygin, Warszawa–Lublin 2009.
Google Scholar
Rouba B., Proces ochrony dóbr kultury. Pojęcia, terminologia, [w:] Ars longa vita brevis – tradycyjne i nowoczesne badania dzieł sztuki, Toruń 2003.
Google Scholar
Rouba B., Projektowania konserwatorskie, Ochrona Zabytków, nr 1, 2008.
Google Scholar
Rouba B., Wartościowanie w praktyce konserwatorskiej, [w:] Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, (red.) B. Szmygin, Warszawa–Lublin 2012.
Google Scholar
Rouba R., Hotele w obiektach zabytkowych, Ochrona Zabytków, nr 1–2, 2004.
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2015r., poz. 1422 tj.).
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 14 października 2015 r.w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych, badań konserwatorskich, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków oraz badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz. U. z 2015r., poz. 1789).
Google Scholar
Szczepanowska K., Prace konserwatorskie i roboty budowlane przy zabytkach nieruchomych znajdujących się w obszarze ochrony konserwatorskiej. Zarys problematyki na przykładzie miasta Gdańska w świetle działalności Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, [w:] Imponderabilia ochrony dziedzictwa kulturowego, (red.) S. Kowalska, Poznań–Kalisz 2014.
Google Scholar
Szmelter I., Nowe rozumienie dziedzictwa kultury, implikacje dla wartościowania, [w:] Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, (red.) B. Szmygin, Warszawa–Lublin 2012.
Google Scholar
Szmelter I., Współczesna teoria konserwacji i restauracji dóbr kultury. Zarys zagadnień, Ochrona Zabytków, nr 2, 2006.
Google Scholar
Szmygin B., Analiza obiektu zabytkowego jako element adaptacji do współczesnych funkcji użytkowych – metodologia światowego dziedzictwa, [w:] Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, (red.) B. Szmygin, Warszawa–Lublin 2009.
Google Scholar
Tajchman J., Adaptacja zabytków architektury w świetle współczesnej teorii ochrony i konserwacji dóbr kultury, [w:] Konferencja Naukowo-Techniczna. Konserwacja, wzmacnianie i modernizacja budowlanych obiektów historycznych i współczesnych, (red.) G. Rakowski, Kielce 2001.
Google Scholar
Tajchman J., Konwencja o ochronie dziedzictwa architektonicznego Europy a przyczyny jego degradacji w Polsce oraz drogi do jej powstrzymania, [w:] Prawo ochrony zabytków, (red.) K. Zeidler, Warszawa–Gdańsk 2014.
Google Scholar
Tajchman J., Metoda konserwacji i restauracji dziedzictwa architektonicznego w zakresie zabytkowych budowli, Toruń 2009.
Google Scholar
Tajchman J., Piaskowska B., Na czym polega metoda adaptacji zabytków architektury do współczesnych funkcji, [w:] Wartość funkcji w obiektach zabytkowych, (red.) B. Szmygin, Warszawa 2014.
Google Scholar
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r.,poz. 23 tekst jednolity z późniejszymi zmianami).
Google Scholar
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U z 2014 r.,poz. 1446 tekst jednolity z późniejszymi zmianami).
Google Scholar
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2016r., poz. 290 tekst jednolity).
Google Scholar
Włodarczyk M., Współczesna myśl architektoniczna w adaptacji obiektu zabytkowego czyli charakterystyka optymalnej ingerencji dla potrzeb nowej funkcji, [w:] Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, (red.) B. Szmygin, Warszawa–Lublin 2009.
Google Scholar
Authors
Karolina SzczepanowskaNicolaus Copernicus University in Toruń Poland
https://orcid.org/0000-0002-2112-8105
absolwent UMK w Toruniu, archeolog (specjalność archeologia architektury), absolwent Studiów Podyplomowych z Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa Dziedzictwa Architektonicznego.
Pracuje w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku w Wydziale ds. Zabytków Nieruchomych. Zainteresowania: architektura, konserwacja zabytków, ochrona dziedzictwa kulturowego, archeologia okresu nowożytnego.
Statistics
Abstract views: 223PDF downloads: 428
