History, status quo and planned development of the hotel centre „Pastewnik” in Przeworsk
Marta A. Urbańska
Institute of History of Architecture and Preservation of Monuments; Cracow University of Technology (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-1306-1729
Abstract
The article regards the first initiative of its kind in Poland – i.e. the “Pastewnik” complex in Przeworsk in the Podkarpackie Voivodeship - its history, original plans, status quo, ideas of revitalisation. The complex was founded and partly completed by its spiritus movens, the then county architect Stanisław Żuk, in 1976. The enterprise, called “Przeworski Zamysł” (Przeworsk Concept) contains vernacular wooden structures from Przeworsk, itself a historic town which was located by the King Władysław Jagiełło, and from its vicinity (Gacie, Krzeczowice). The complex is situated at the former farm of the entail of Princes Lubomirski, near the princely residence itself. The transferred vernacular structures are an integral part of the camping facility. Archival descriptions by the architect testify to gigantic difficulties during the completion of the “skansen”, both in the times of the Polish People’s Republic and shortly after 1989. Nevertheless, the extant vernacular wooden structures underwent conservation and conversion (becoming hotel rooms and a renowned inn). Due to the deterioration of relics of wooden architecture in Przeworsk, the town authorities (represented by the then Vice-Mayor, Leszek Kisiel), started the cooperation with the Institute of History of Architecture and Preservation of Monuments, Cracow University of Technology. Its aims were surveys and measurements of the historic structures and studies of development of “Pastewnik”, elaborated by several teams of students within the framework of their summer internships, led by the authoress of this article. Concepts of revitalisation, additions and studies of site plan shall hopefully be implemented. The question of the future of the unusual complex is open – due, on one hand, to its exploitation and substandard of the camping, and on the other on the fact that the newly elected Mayor, dr Kisiel, has ambitious plans.
Keywords:
„Pastewnik”, Przeworsk, history, status quo, concepts, revitalizationReferences
[2] Urbańska M.A. Koncepcja rewitalizacji oranżerii w dawnej siedzibie Ordynacji xx Lubomirskich - w Przeworsku. Opis prac inwentaryzacyjnych i studialnych w ramach praktyk Instytutu Historii Architektury i Konserwacji Zabytków Politechniki Krakowskiej w roku 2011, [w:] Figiela B., Ignas K., Kisiel L., Kozak Sz. (red.) et al., Przeworskie Studia Regionalne, t. 1, Starostwo Powiatowe w Przeworsku, Muzeum w Przeworsku Zespół pałacowo-Parkowy, Przeworsk 2012., s. 282-300.
[3] Aftanazy R. Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, T. 8, Województwo ruskie, Ziemia Przemyska i Sanocka, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, Ossolineum, Wrocław – Warszawa – Kraków 1996.
[4] Figiela B. Pałac Lubomirskich w Przeworsku, Muzeum w Przeworsku - Zespół Pałacowo – Parkowy, Przeworsk 2008.
[5] Kulczycki Cz. Przeworsk, Roksana, Krosno 2005.
[6] Prek F.K. Czasy i ludzie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1959.
[7] Żuk St., Pastewnik. I. Przeworski Zamysł skutecznego ratowania zabytkowego drewnianego budownictwa Przeworska i okolicy, maszynopis w archiwum Urzędu Miasta Przeworska, 1994, dzięki uprzejmości burmistrza M. Przeworska.
[8] Żuk St. „Przeworski Zamysł”. Rzecz o skutecznej ochronie drewnianego budownictwa, maszynopis w archiwum Urzędu Miasta Przeworska, niedatowany, dzięki uprzejmości burmistrza M. Przeworska.
[9] Benbenek S. Domy mieszczańskie i zagrody przedmiejskie, [w:] Zabytki miasta Przeworska, 1968, maszynopis w archiwum Muzeum w Przeworsku Zespół Pałacowo-Parkowy, dzięki uprzejmości Dyrekcji.
[10] Lew S. W dorzeczu Mleczki. Studium historyczno-etnograficzne, Libra, Rzeszów 2005.
[11] Wołoszyn M. Dawny Przeworsk na pocztówce i fotografii do 1944 roku, Libra, Rzeszów 2011. (publikacja na podstawie wystawy pod tym samym tytułem, Muzeum w Przeworsku, 2010).
[12] Urbański A. Z czarnego szlaku i tamtych rubieży, wyd. 2, Dom Książki Polskiej S.A., Warszawa 1928; Podzwonne na zgliszczach Litwy i Rusi, nakładem Autora, Warszawa 1928; Pro Memoria, nakładem Autora i Departamentu Sztuki i Kultury Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Warszawa 1929; Memento kresowe, nakładem Autora, Warszawa 1928 – wszystkie: reprint Oficyny Wydawniczej „Graf”, Gdańsk 1991.
Strony www:
[1] Strona główna Muzeum w Przeworsku: Zespołu Pałacowo-Parkowego, Opis pałacu Lubomirskich. Dostępny w: http://muzeum.przeworsk.pl/pl/O_Muzeum/Palac [dostęp: 17 V 2015]
[2] http://www.przeworsk.um.gov.pl/historia [dostęp: 17 V 2015]
[3] Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie (pol.). 31 marca 2015. [dostęp 17.V.2015].
[4] http://www.przeworsk.um.gov.pl/turystyka/39-zabytki [dostęp 17.V.2015].
[5] http://www.pastewnik.pl/skansen.php [dostęp 21.V.2015].
[6] http://www.przeworsk.um.gov.pl/fundusze-unijne/99-zachowanie-obiektow-dziedzictwa-kulturowego-dworu-z-krzeczowic-i-domu-gackiego-oraz-ich-adaptacja-na-cele-turystyczne-w-skansenie-pastewnik-w-przeworsku [dostęp 21.V.2015]
[7] http://ecit.przeworsk.um.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=736:dworek-krzeczowicki-nabiera-blasku&catid=1:najnowsze [dostęp 21.V.2015]
[8] http://www.miasteczkogalicyjskie.pl/ [dostęp 22.V.2015]
[9] http://skansen.mblsanok.pl/aktualnosci/2010/Galicyjski%20rynek/index.html[dostęp 22.V.2015]
Authors
Marta A. UrbańskaInstitute of History of Architecture and Preservation of Monuments; Cracow University of Technology Poland
https://orcid.org/0000-0003-1306-1729
Statistics
Abstract views: 214PDF downloads: 104
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Budownictwo i Architektura supports the open science program. The journal enables Open Access to their publications. Everyone can view, download and forward articles, provided that the terms of the license are respected.
Publishing of articles is possible after submitting a signed statement on the transfer of a license to the Journal.
